Artistieke vrijheid is een kernwaarde in een open en pluriforme samenleving. Toch signaleren makers en instellingen steeds vaker druk vanuit samenleving en politiek. Denk aan voorzichtiger omgaan met bepaalde thema's, terughoudendheid bij het programmeren van (jeugd)voorstellingen maar ook fysieke en online intimidatie. Dit leidt in de praktijk af en toe al tot zelfcensuur. Het roept vragen op over de ruimte voor makers om vrij te creëren en prikkelende thema’s te onderzoeken.
Beeld: Sanne Peper
In Boekman #145 schrijven Robbert van Heuven en Renske van der Zee, senior beleidsadviseurs van de Raad voor Cultuur, een artikel over deze ontwikkelingen. Zij schetsen hoe de druk op artistieke vrijheid toeneemt en welke gevolgen dit heeft voor kunstenaars, instellingen en het publieke debat. Het artikel vormt een voorproef op het advies van de raad, dat begin 2026 wordt gepubliceerd.
Adviestraject artistieke vrijheid
De Raad voor Cultuur werkt aan een advies over het bewaken en versterken van artistieke vrijheid in Nederland. Een commissie onder voorzitterschap van Paul Schnabel onderzoekt waar de druk precies vandaan komt en welke handelingsperspectieven er zijn voor overheid, politiek, sector en onderwijs.